اثرات کمی و کیفی تنش خشکی بر ترکیبات شیمیایی اسانس زوفا (Hyssopus officinalis L)

خشکی یکی از مهم ترین تنش های غیر زیستی است که رشد، نمو و فرآیندهای بیوشیمیایی گیاه مانند تولید متابولیت های ثانویه و ترکیبات شیمیایی معطر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زوفا یکی از گیاهان معطر و دارویی مهم است که علاوه بر دارا بودن خواص دارویی، به عنوان طعم دهنده و چاشنی در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. این پژوهش به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر کمیت و کیفیت ترکیبات شیمیایی اسانس زوفا به صورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شهر کرد در سال 1396 اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری نرمال(شاهد)، تنش خشکی ملایم(60%) و تنش خشکی شدید (30% ظرفیت زراعی) بود. اسانس گیری از اندام‌های هوایی زوفا به روش تقطیر با آب انجام گرفت و ترکیب های تشکیل دهنده اسانس توسط دستگاه GC/MS شناسایی شد. در کل 33 ترکیب از اسانس زوفا شناسایی شد که نمایانگر 95 – 89 درصد از ترکیب اسانس می‌باشد. در هر سه سطح آبیاری ترکیبات غالب اسانس، سیس پینوکامفن(65/45- 93/37 درصد) و بتا پینن(33/17- 88/11 درصد) بود. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که تنش ملایم و شدید خشکی بر درصد اسانس زوفا تاثیر قابل توجهی نداشت، ولی بر درصد اجزای تشکیل دهنده آن موثر بود. درصد اجزای تشکیل دهنده اسانس در هر دو سطح تنش خشکی نسبت به شاهد افرایش پیدا کرد و در تنش خشکی ملایم بیشتر بود. به نظر می‌رسد که با تنش خشکی ملایم می‌توان هم مواد موثره زوفا را بالا برد و هم در مصرف آب صرفه جویی نمود.